SU AYAK İZİ
Su ayak izi, insanların tüketim ihtiyacına bağlı olarak tatlı su kullanım kapsamını gösterir. Tanımı biraz daha detaylandıracak olursak, günlük ihtiyaçlarımız doğrultusunda kullandığımız su ve aldığımız hizmetler doğrultusunda harcanan suyun tamamı bireysel olarak su ayak izimizi belirler. Buraya kadar, Su tüketimi gerektirecek ne gibi bir hizmet alıyorum ?, ‘En fazla araba yıkatırken su tüketiyorum.’ gibi düşünceler gelebilir aklımıza, su ayak izi kavramı tüm bunların çok daha ötesinde. Kullandığımız, giydiğimiz, aldığımız, sattığımız ve yediğimiz her şeyi üretmek için su kullanılıyor. Su ayak izi, kullandığımız mal ve hizmetlerin her birini üretmek için kullanılan su miktarını ifade etmek için kullanılan bir ölçü birimi. Başka bir deyişle taze su kaynaklarının farklı amaçlar doğrultusunda kirletilmesinin ölçü birimi.
Su ayak izi 3 farklı kapsamda değerlendirilmektedir.
Mavi Su Ayak İzi: Bir malı üretmek veya bir hizmeti vermek için kullanılan yeraltı ve yüzey sularının toplamı olarak tanımlanır. Tarımsal sulamada ve evsel amaçlı kullanılan sular, mavi su ayak izi kapsamında değerlendirilir.
Yeşil Su Ayak İzi: Bir malın üretiminde veya bir hizmeti vermek için kullanılan yağmur suyu miktarıdır. Birim alana düşen yağışın yeraltı sularına inemeyip yüzeyde biriktiği veya tarımsal alanda bitkiler tarafından kullanıldığı sular, yeşil su ayak izi kapsamında değerlendirilir.
Gri Su Ayak İzi: Nüfus ve endüstriyel büyüme ile ilişkilendirilir. Kirlilik yükünün mevcut su kalitesi standartlarına göre bertaraf edilmesi veya azaltılması için kullanılan tatlı su miktarı, gri su ayak izi kapsamında değerlendirilir.
Sayısal Veriler ile Su Ayak İzi;
- 1 kg sığır eti üretimi için yaklaşık 15 bin litre su gerekir. (% 93 yeşil, % 4 mavi, % 3 gri su izi)
- 150 gramlık soya burgerinin su ayak izi 160 litredir.
- 200 gr patates cipsinin su ayak izi 185 litredir.
- 1 dilim ekmeğin su ayak izi 40 litredir.
- 1 adet A4 kağıdın su ayak izi 100 litredir.
- 1 çift deri ayakkabının su ayak izi 800 litredir.
Bu kapsamda, su ayak izinin etkileri nihayetinde insan tüketimi ile bağlantılıdır. Yaşanan su sıkıntıları sebebi ile ülkeler su ihtiyaçlarını başka yerlerden ithal ederek su ayak izlerini önemli ölçüde dışsallaştırdı. Örneğin Çin tüketiminin su ayak izi 1070 m3/yıl.kişi olarak belirtilmişken bu tüketimin yaklaşık olarak %10’u Çin sınırları dışından temin edilmektedir. Temiz su kaynaklarına, tüm insanların adil şekilde erişimi ve sürdürülebilir bir yaşam için yapılabilecek şeylerin başında her türlü tüketimin azaltılması temel alınmalıdır.
